Vụ truy tố bà Lê Thúy Hằng, cựu Tổng giám đốc Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC), đã phơi bày những góc khuất nghiêm trọng trong việc quản lý vàng. Đây là một lĩnh vực “độc quyền” của Nhà nước và được coi là “nhạy cảm”.
Theo cáo trạng, bà Hằng đã chỉ đạo cấp dưới lập hồ sơ “khống”, đưa nguyên liệu không được kiểm định từ bên ngoài vào quy trình sản xuất vàng miếng, kể cả việc bán chênh giá ngoài sổ sách.
Kết quả bước đầu, không chỉ gây thất thoát hơn 100 tỉ đồng, theo giới chuyên gia, vụ án còn cho thấy cơ chế quản lý vàng tại Việt Nam tồn tại nhiều lỗ hổng của sự vô trách nhiệm khó có thể chấp nhận.
Như việc, bà Hằng tự ý đưa 6.255 lượng vàng sử dụng nguyên liệu từ bên ngoài vào gia công vàng miếng SJC hoàn toàn trái quy định. Điều đó, đã đặt ra câu hỏi: liệu chất lượng vàng của SJC được sản xuất và đưa ra thị trường lâu nay có còn đảm bảo chuẩn 9999, hay đã bị pha tạp kim loại khác?
Điều đáng lo ngại, nếu số vàng “ngoài sổ sách” này được tung ra thị trường, hậu quả không chỉ là thiệt hại tài chính mà còn là sự lung lay niềm tin đối với thương hiệu vàng quốc gia tại Việt Nam hiện nay.
Theo giới phân tích, một thị trường vàng ở Việt nam lâu nay vốn đã méo mó vì sự độc quyền của Nhà nước, nay lại thêm “bóng đen” về chất lượng, chắc chắn sẽ khiến người dân và các nhà đầu tư lo ngại.
Đáng chú ý, vàng miếng SJC được giao bán cho khách hàng với giá niêm yết, nhưng thực tế chỉ một phần được bán đúng theo giá quy định. Phần lớn còn lại bị giữ lại để bán chui ra ngoài với giá cao hơn, với chênh lệch cả chục triệu đồng cho 1 lượng vàng.
Theo cáo trạng, chỉ riêng tại SJC chi nhánh Hải Phòng, Miền Trung và Phòng kinh doanh vàng, từ tháng 6 đến tháng 8/2024, đã có tới 7.000 lượng vàng bị bán ngoài theo kịch bản này, gây thất thoát nhiều tỉ đồng.
Trong khi, ai cũng thấy chính cơ chế độc quyền này đã tạo ra tình trạng méo mó, khiến thị trường vàng trong nước “một mình một chợ”, giá luôn cao bất thường so với giá thế giới. Nghiêm trọng hơn, tình trạng này càng kích thích buôn lậu vàng và giao dịch chui.
Thị trường vàng Việt Nam thời gian qua liên tục trong tình trạng bất ổn: giá biến động mạnh, chênh lệch cao với thế giới, tình trạng buôn lậu gia tăng, trong khi người dân mất niềm tin về cách thức “bình ổn giá” vàng của Nhà nước.
Thế nhưng, lỗ hổng giám sát của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã để lọt hàng nghìn lượng vàng “ngoài sổ sách”, gây thất thoát hàng chục tỉ đồng là không thể phủi bỏ. Nhất là khi Ngân hàng Nhà nước đã giao cho SJC tổng cộng 10 tấn vàng nguyên liệu để gia công.
Điều này khiến dư luận đặt câu hỏi: phải chăng chính sách quản lý vàng hiện nay quá lỏng lẻo, hoặc đang bị lợi dụng bởi các nhóm lợi ích bên trong bắt tay với gian thương để thao túng?
Nhưng, nếu không có sự tiếp tay hoặc ít nhất là buông lỏng trách nhiệm từ phía các cơ quan quản lý, khó có chuyện hàng nghìn lượng vàng trôi nổi mà không ai hay biết? Và vụ án SJC chỉ là bề nổi của một hệ thống tham nhũng đang tồn tại với quá nhiều rủi ro mang tính chủ quan.
Theo giới phân tích quốc tế, nếu cơ chế độc quyền không được thay đổi, nếu NHNN không siết chặt trách nhiệm, và nếu các vụ án như SJC chỉ dừng ở xử lý cá nhân mà không cải cách thể chế, thì nguy cơ tái diễn là rất lớn.
Bởi lẽ, trong một thị trường minh bạch, công bằng và có sự giám sát chặt chẽ, thì vụ việc 6.255 lượng vàng để ngoài sổ sách sẽ không bao giờ có cơ hội tồn tại.
Vụ việc của bà Lê Thúy Hằng cho thấy một sự thật quá rõ ràng: việc độc quyền vàng miếng chính là mảnh đất màu mỡ cho tham nhũng, trục lợi và thao túng thị trường. Và việc giá vàng tiếp tục hỗn loạn, người dân phải gánh chịu thiệt hại, chắc chắn là điều không thể tránh khỏi.
Trà My – Thoibao.de
