Ngành Tòa án phải không ngừng nỗ lực để mỗi phán quyết đưa ra vừa nghiêm minh theo pháp luật, vừa giàu tính nhân văn – đó là nhấn mạnh của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Tòa án nhân dân diễn ra ngày 13/9. Theo ông, bản chất công lý không chỉ nằm ở việc áp dụng luật cứng nhắc mà phải “thấu tình, đạt lý”, tạo niềm tin cho nhân dân.
Tổng Bí thư cũng yêu cầu ngành Tòa án tuyệt đối không để xảy ra oan sai nghiêm trọng, bởi mỗi sai sót đều có thể gây thiệt hại cho quyền lợi hợp pháp của cá nhân, tổ chức, và ảnh hưởng trực tiếp tới uy tín của Nhà nước. Ông nhấn mạnh, nhiệm vụ trọng yếu của Tòa án là phải luôn quán triệt và thực hiện hiệu quả đường lối, chủ trương của Đảng, đồng thời giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng trong toàn bộ hệ thống tư pháp.
Đáng chú ý, vấn đề giám sát hoạt động tố tụng cũng được nhắc đến. Theo quy định hiện hành, những sai phạm trong quá trình tố tụng – bao gồm cả của công an, viện kiểm sát và tòa án – thuộc thẩm quyền điều tra của Cơ quan điều tra Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao. Tuy nhiên, thời gian qua, Bộ Công an đã đề xuất bãi bỏ cơ quan này với lý do Hiến pháp không có quy định. Đề xuất đó từng nhận được sự đồng tình từ phía Chính phủ.
Mặc dù vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, trong Nghị quyết 1745 thông qua ngày 27/6/2025, vẫn quyết định giữ nguyên Cơ quan điều tra của Viện KSND Tối cao. Quyết định này phản ánh sự thận trọng khi thay đổi một cơ chế vốn được xem là đối trọng và công cụ giám sát trong hệ thống tố tụng.
Câu hỏi lớn được đặt ra: nếu một ngày nào đó cơ quan này thực sự bị bãi bỏ, thì ai sẽ đảm nhận vai trò “gác cửa” để giám sát hoạt động điều tra? Liệu sự cân bằng quyền lực trong tố tụng có còn được đảm bảo? Và quan trọng hơn, công lý có còn đủ “thấu tình, đạt lý” như lời Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh?
