Theo giới quan sát, người Việt Nam có thể thở phào nhẹ nhõm sau khi hãng hàng không Vietjet ngày 18/10 tuyên bố chính thức dừng khai thác hai máy bay COMAC C909 của Trung Quốc sau khi hợp đồng thuê 6 tháng hết hạn.
Theo truyền thông quốc tế, Vietjet sẽ không gia hạn hợp đồng và cũng không có kế hoạch mua thêm máy bay từ COMAC, nhà sản xuất máy bay quốc doanh Trung Quốc.
Được biết, 2 chiếc C909 từng được đưa vào khai thác tại Việt Nam chỉ chưa đầy một tuần sau chuyến thăm Hà Nội của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hồi tháng 4/2025.
Khi đó, giới quan sát nhận định việc Vietjet sử dụng máy bay Trung Quốc mang ý nghĩa chính trị nhiều hơn là kinh tế, và được xem như “thông điệp thiện chí” trong quan hệ song phương Việt nam và Trung Quốc.
Giới quan sát quốc tế bình luận rằng, sự kiện ra mắt C909 tại Việt Nam là một bước đột phá mang tính biểu tượng của COMAC trong nỗ lực thâm nhập thị trường quốc tế.
Tuy nhiên, quyết định dừng khai thác của Vietjet được cho là đến từ chi phí vận hành quá cao, bao gồm việc phải thuê phi hành đoàn của Trung Quốc và các dịch vụ bảo dưỡng từ nước này, chưa kể vướng mắc về an toàn kỹ thuật.
Các nguồn tin nhấn mạnh rằng, cho dù không có sự cố kỹ thuật nào xảy ra trong thời gian 6 tháng vận hành, nhưng chi phí và quy định khiến việc tiếp tục hợp tác giữa 2 hãng hàng không không còn khả thi.
Việc Việt Nam từng chấp nhận cho máy bay COMAC hoạt động nội địa ngay sau chuyến thăm của ông Tập Cận Bình, đã từng gây lo ngại về vấn đề ưu tiên chính trị đã vượt lên trên yếu tố an toàn và thị trường.
Do vậy, cho đến nay, khi Vietjet chủ động dừng hợp đồng, nhiều ý kiến cho rằng đây là một bước lùi cần thiết để giữ vững nguyên tắc “an toàn bay trên hết” và tránh nguy cơ phụ thuộc vào công nghệ Trung Quốc.
Theo giới chuyên gia, Việt Nam cần hợp tác quốc tế, nhưng phải dựa trên chuẩn mực kỹ thuật và an toàn của hành khách, không thể để yếu tố chính trị và ngoại giao quyết định.
Hồng Lĩnh -Thoibao.de
