Trong chủ trương cải cách, Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định, Việt nam đi theo con đường của các quốc gia văn minh, tiến bộ trên thế giới.
Kinh nghiệm phát triển bền vững của các quốc gia văn minh trên thế giới là dựa trên 3 nền tảng: Nhà nước pháp quyền; Nền kinh tế thị trường, và Hệ thống các Tổ chức Xã Hội Dân sự tham gia kiểm soát, góp phần cân bằng quyền lực nhà nước.
Ở Việt nam trong hàng chục năm qua, tinh thần thượng tôn Hiến pháp và Pháp luật bị coi nhẹ một cách có hệ thống. Hiến pháp là bộ luật cao nhất của quốc gia, tuy nhiên cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng phát biểu rằng Hiến pháp là văn bản quan trọng, chỉ đứng sau nghị quyết của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Điều này phản ánh tinh thần thượng tôn luật pháp ở Việt Nam hiện nay, và đã cho thấy quyền lực chính trị ở Việt nam luôn đứng trên Hiến pháp và pháp luật.
Hiến pháp Việt nam năm 2013, sau hơn một thập kỷ áp dụng và chỉnh sửa, đến nay đã bộc lộ một số điểm không còn phù hợp với thực tiễn, đặc biệt trong bối cảnh tái cấu trúc bộ máy nhà nước. Để đáp ứng yêu cầu phát triển, Nhà nước Việt Nam đang chuẩn bị tiến hành Sửa đổi Hiến pháp.
Theo giới chuyên gia, do đó, việc thành lập Tòa Án Hiến pháp (Tòa Bảo Hiến), là điều cần thiết để đảm bảo tính thượng tôn của Hiến pháp. Đồng thời, nhằm giám sát tính hợp hiến của các văn bản luật pháp do các cơ quan nhà nước ban hành, để duy trì nhà nước pháp quyền và sự công bằng xã hội.
Mô hình Tòa Bảo Hiến ở các nước Xã hội Chủ nghĩa như ở Trung Quốc, là một kinh nghiệm đáng học hỏi cho Việt nam. Theo đó, trong quá trình Quốc hội lấy ý kiến sửa đổi Hiến pháp, các cơ quan của đảng cần đề xuất bổ sung một điều khoản: “Cơ quan bảo vệ Hiến pháp”, với quy định rõ chức năng, nhiệm vụ của Tòa Bảo Hiến.
Quá trình Sửa đổi Hiến pháp hoàn toàn do Quốc hội – cơ quan chịu sự chỉ đạo, và kiểm soát của Đảng nên không thể có sự chệch hướng.
Tuy nhiên, một thách thức lớn đó là, phải thuyết phục được lãnh đạo Đảng Cộng sản Việt nam ý thức được rằng Tòa Bảo Hiến không đe dọa quyền lực của đảng, mà chỉ là công cụ hỗ trợ cho một Nhà nước pháp quyền thực sự.
Hồng Lĩnh – Thoibao.de
